Door: Jeroen Ketelaars
Teleurstelling door verwachting
"Teleurstelling wordt als iets kwalijks gezien. Een ondoordacht vooroordeel. Waardoor anders dan door teleurstelling, komen we er achter wat we hadden verwacht en gehoopt? En waardoor anders dan door die ontdekking zouden we tot zelfkennis moeten komen? Hoe zou iemand dus zonder teleurstelling helderheid over zichzelf kunnen krijgen?" Dit stelt Pascal Mercier in zijn boek Nachttrein naar Lissabon. Teleurstelling begint bij de constatering dat iets niet gaat zoals we dat hadden verwacht. Het heeft dus alles met verwachting te maken Als we de schuld vervolgens afschuiven op een ander leidt dit vaak tot een conflict. Lees hier hoe je inzicht krijgt in de werking van teleurstelling in relatie tot conflicten én hoe je ermee om kunt gaan.
Oorzaak en schuld
Teleurstelling kan op onszelf slaan, bijvoorbeeld omdat we niet in staat blijken iets te volbrengen, zoals het lopen van een marathon. Teleurstelling kan ook slaan op een ander, omdat die een verwachting niet waarmaakt.
In beide gevallen ervaren we een ongemakkelijk gevoel en daar willen we maar al te graag van af. We leggen de oorzaak en schuld dan buiten onszelf en schrijven die toe aan de situatie of aan een ander. In vaktermen heet dat: externalisatie, projectie of attributie.
"Teleurstelling wordt als iets kwalijks gezien. Een ondoordacht vooroordeel. Waardoor anders dan door teleurstelling, komen we er achter wat we hadden verwacht en gehoopt? En waardoor anders dan door die ontdekking zouden we tot zelfkennis moeten komen? Hoe zou iemand dus zonder teleurstelling helderheid over zichzelf kunnen krijgen?" Dit stelt Pascal Mercier in zijn boek Nachttrein naar Lissabon. Teleurstelling begint bij de constatering dat iets niet gaat zoals we dat hadden verwacht. Het heeft dus alles met verwachting te maken Als we de schuld vervolgens afschuiven op een ander leidt dit vaak tot een conflict. Lees hier hoe je inzicht krijgt in de werking van teleurstelling in relatie tot conflicten én hoe je ermee om kunt gaan.
Oorzaak en schuld
Teleurstelling kan op onszelf slaan, bijvoorbeeld omdat we niet in staat blijken iets te volbrengen, zoals het lopen van een marathon. Teleurstelling kan ook slaan op een ander, omdat die een verwachting niet waarmaakt.
In beide gevallen ervaren we een ongemakkelijk gevoel en daar willen we maar al te graag van af. We leggen de oorzaak en schuld dan buiten onszelf en schrijven die toe aan de situatie of aan een ander. In vaktermen heet dat: externalisatie, projectie of attributie.
Voorbeeld
"Ik heb het niet leuk op mijn werk, omdat mijn baas vervelend is door mij steeds op mijn functioneren aan te spreken." Dit is natuurlijk een makkelijkere en veiligere manier om hiermee om te gaan dan zoals Mercier schrijft: 'je teleurstelling onderzoeken om helderheid over jezelf te krijgen'. Het gevaar bij het toeschrijven van teleurstelling aan de eigenschappen of het gedrag van een ander (managers zijn irritante eikels) is dat die zich gaan verdedigen. Zij worden immers aangevallen, omdat jij niet naar jezelf durft te kijken. Het conflict is dan geboren. De communicatie verslechtert en het zoeken naar steun in de vorm van medestanders of bijvoorbeeld het inschakelen van advocaten verergert de situatie. Uiteindelijk vraagt iedereen zich af waar het nu eigenlijk om was begonnen. Maar wie zorgt dan dat het conflict weer wordt teruggebracht tot de werkelijke proporties? Of ga je door en wil je per se wraak, ongeacht de consequenties?
"Ik heb het niet leuk op mijn werk, omdat mijn baas vervelend is door mij steeds op mijn functioneren aan te spreken." Dit is natuurlijk een makkelijkere en veiligere manier om hiermee om te gaan dan zoals Mercier schrijft: 'je teleurstelling onderzoeken om helderheid over jezelf te krijgen'. Het gevaar bij het toeschrijven van teleurstelling aan de eigenschappen of het gedrag van een ander (managers zijn irritante eikels) is dat die zich gaan verdedigen. Zij worden immers aangevallen, omdat jij niet naar jezelf durft te kijken. Het conflict is dan geboren. De communicatie verslechtert en het zoeken naar steun in de vorm van medestanders of bijvoorbeeld het inschakelen van advocaten verergert de situatie. Uiteindelijk vraagt iedereen zich af waar het nu eigenlijk om was begonnen. Maar wie zorgt dan dat het conflict weer wordt teruggebracht tot de werkelijke proporties? Of ga je door en wil je per se wraak, ongeacht de consequenties?
Zelfreflectie
Mercier stelt dat 'je door teleurstelling jezelf beter kan leren kennen'. Die reflectie is uitermate zinvol bij het oplossen van conflicten, maar vraagt in het heetst van de strijd de kracht afstand te nemen van de situatie en te zoeken naar wat nu eigenlijk speelt. Maar hoe kan dat als je de ander verantwoordelijk blijft houden voor jouw teleurstelling? Dat die ander je dwarsboomt (vooroordeel van de beschuldiger) zorgt ervoor dat emoties als onderdeel van het conflict in beeld komen. Ze gaan een rol spelen in het reguleren van de sociale interactie tussen jou en de ander.
Angst resulteert in conflict
Teleurstelling komt voort uit de emotie 'bedroefdheid'. Om met dat vervelende gevoel om te kunnen gaan, gaat iemand onder invloed van die negatieve gevoelens vaak nog een stapje verder dan objectief genomen gerechtvaardigd is. En vooral als de situatie wordt aangewakkerd door de angst een baan of partner te verliezen, reageren mensen soms extreem. Angst activeert defensief gedrag als ontkenning, projectie of rationalisatie. Tegelijkertijd jaagt het ook woede aan. Dit is een sterke, besmettelijke emotie die als katalysator in de escalatie van conflict kan werken. Wraakgevoelens kunnen een rol gaan spelen: "Ik ten onder? Dan jij ook!" Wanneer een van de partijen zich weet te beheersen door sociaal en rationeel oplossend gedrag te vertonen kan de communicatie worden hersteld. Pas dan kan er op elkaars belangen worden ingegaan.
Keer het tij!
Hoe kun je het tij keren? Herken het gevoel van teleurstelling; het is een uitnodiging aan jezelf. Probeer de situatie van een afstandje te bekijken en let daarbij niet op wat er is gebeurd, maar op de wederzijdse belangen. Schrijf het voor jezelf eens op. Wat had je gewild? Heb je dat de ander ook echt duidelijk gemaakt? Kon die ander überhaupt jouw verwachtingen wel waarmaken? Als je dat voor jezelf helder hebt is het zaak in gesprek te gaan met de ander. Houd hierbij de boodschap bij jezelf, want als je verwijten maakt zal de ander zich verdedigen. Een verwijt is eigenlijk een verzoek, maar dan op een negatieve manier gebracht. Breng daarom je boodschap als een verzoek, zodat je het gesprek positief houdt. Zo voorkom je teleurstelling en bespaar je jezelf onnodig verdriet.
Wil je meer weten over de werking van conflict?
Neem voor verdere inlichtingen, een afspraak of offerte op maat contact met ons op. Of bel meteen 0182-602570
Geen opmerkingen:
Een reactie posten